Op deze pagina leggen we je alles uit over bier brouwen met ons bier brouwpakket. Bier brouwen bestaat voor iedere brouwer uit zes stappen. Daarnaast vertellen we wat meer over elke stap in het brouwproces. Of je nou de brouwmeester van Heineken bent of een brouwer die voor het eerst brouwt: deze stappen zijn voor iedereen hetzelfde.
Deze uitleg is toegespitst op iedereen die geïnteresseerd is in zelf bier brouwen met een bierbrouwpakket. Wel moet gezegd worden dat deze uitleg voor iedereen is die zin heeft om zelf te gaan bier brouwen en wil weten hoe je van water, graan, hop en gist bier maakt!
Ben je hier al eens geweest en wil je snel terug naar de juiste stap in het brouwproces? Spring dan meteen naar de juiste stap via de legenda hieronder!
Stappenplan zelf bier brouwen
1. Maischen
Aangezien wij al voor je geschroot hebben kan je direct beginnen met maischen. Maischen is een duur woord voor het verwarmen van de mout. Tijdens dit proces komen enzymen vrij die het aanwezige zetmeel in het mout omzetten tot suikers, wat later in het proces gaat zorgen voor de alcohol!
Voor het maischen heb je een schema nodig. In dit schema staat precies hoe lang en op welke temperatuur je het water moet verwarmen. Bij onze pakketten vind je dit schema in het bijgeleverde recept.
Het is belangrijk om de temperatuur goed in de gaten te houden tijdens het maischen.
Het eerste wat moet gebeuren is de een-na-grootse pan met water vullen en het water verwarmen tot de eerst- aangegeven temperatuur, te vinden in het maischschema. Dit heet het maischwater. Pas als het water de aangegeven temperatuur bereikt heeft, voeg je de mout toe en start je de tijd van de eerste stap. Na toevoeging van de mout heet het ‘water’ beslag. Het beslag kun je regelmatig maar rustig roeren zodat de temperatuur overal gelijk is. Om er zeker van te zijn dat het water op de juiste temperatuur is zal je regelmatig moeten meten en spelen met de hoeveelheid vuur. Maar kijk uit voor het boemel-effect, dit zorgt ervoor dat de temperatuur van je beslag nog even blijft stijgen nadat je het vuur hebt uitgezet. Zet het vuur dus een paar graden voor het bereiken van de gewenste temperatuur zacht of uit. Lees hier meer over maischen in het bier brouwproces
De volgende stap is het filteren en spoelen. Zet ter voorbereiding op deze stap een pan met water op en verhit tot de juiste temperatuur (afhankelijk van het recept).
Benodigdheden voor deze stap:
- Keuken thermometer
- Grote pan
- Roerstaaf of lepel
Zo ziet een pan met maischbeslag eruit. Geen mooi gezicht maar het ruikt al erg lekker!
2. Filteren & Spoelen
Benodigdheden voor deze stap:
Bij deze stap is het van belang dat je nauwkeurig en snel werkt, aangezien je brouwsel op dit moment kwetsbaar is voor oxidatie. Oxidatie kan optreden doordat er te veel lucht en dus zuurstof in je wort komt. De meningen over of zuurstof kwaad kan tijdens deze stap zijn verdeeld, maar om er zeker van te zijn is het dus handig om zo ‘schoon’ en klettervrij mogelijk te werk te gaan. Het is ook belangrijk dat alle te gebruiken materialen tijdens deze stap goed schoon zijn! Zorg wel dat je na het gebruik van schoonmaakmiddel goed naspoelt om te voorkomen dat er zeepresten in je bier komen.
Na het maischen van je beslag ben je klaar voor de volgende stap, het filteren en spoelen. Als het maischschema voltooid is, zijn de moutbestanddelen voldoende afgebroken en moet je beslag vol met suikers en afgebroken eiwitten gescheiden worden van de overgebleven mout. Het overgebleven mout noemen we bostel.
Zet je grootste pan klaar, minstens 7,5 liter, met de zeef voor het filteren en spoelen en zorg dat je spoelwater op temperatuur is. Giet het geheel voorzichtig door de zeef in de pan. Giet het spoelwater vervolgens ook door de zeef, waar nu het bostel in ligt. Wil je wat nuttigs doen met het bostel? Bak er een brood van, geef het weg aan de kinderboerderij of voer er je eigen kippen, koeien of varkens mee!
Tip: Het is belangrijk dat het spoelwater gelijkmatig en rustig over het bostel verspreid wordt. Het helpt als je een plat schoteltje of plastic dekseltje op het bostel legt waar je het spoelwater overheen giet. Op deze manier ‘valt’ het niet gelijk door het bostel en wordt het gelijkmatiger verdeeld.
Is je zeef onverhoopt niet groot genoeg? Filter en spoel dan in twee etappes. Als je ongeveer de helft van het bostel in de zeef hebt liggen, giet je ook de helft van het spoelwater over de zeef. Maak de zeef leeg en filter en spoel het overige deel. Lees hier meer over spoelen en filteren in het bier brouwproces
Na het filteren zijn we helemaal klaar voor de volgende stap, het koken van de wort.
Als je zeker wil zijn dat je niet al te veel troep maakt kun je het beste je pan in de wasbak zetten tijdens het filteren & spoelen.
3. Wort koken
Na het filteren en spoelen is de naam van dat wat je opgevangen hebt wort. In deze stap gaan we de wort koken, dit doen we samen met de hop. Afhankelijk van het bier wat je gaat brouwen en het recept voeg je op verschillende momenten gedurende het koken de hop toe. De hop die je aan het begin van het koken toevoegt zorgt voor de bittere smaak, de hop die je later toevoegt zorgt voor aroma en geur. Na deze stap is de wort weer volledig steriel, en hierna wordt het steriel werken dus nog belangrijker.
Door hop toe te voegen tijdens de kook krijg je bekende bittere smaak van bier.
Rollend koken, zeggen de expert
Laat het maar een tijdje flink koken (rollend koken), zonder deksel, op deze manier krijgen de vluchtige geur- en smaakstoffen beter de kans om de wort te verlaten. Omdat wij vaak kleine hoeveelheden brouwen, gaat het op een gegeven moment wel heel snel met het wegkoken van het wort. Tegen de super officiele strikte brouwregels in, zetten wij na een minuut of tien flink koken het gas wat zachter zodat we wat meer wort overhouden. Niet doorvertellen hoor. Lees hier meer over wort koken in het bier brouwproces
Benodigdheden voor deze stap:
- 2e Grote brouwpan
- Roerstaaf of lepel
- Geduld
Om troep te voorkomen is het belangrijk dat je de juiste grootte kookpan hebt!
4. Wort koelen
Nu is het zaak de temperatuur zo snel mogelijk af te laten koelen. Aangezien je het wort hierna niet meer zult verwarmen, is het vanaf nu extra belangrijk dat je schoon werkt.
Waarom moet je eigenlijk wort koelen
Omdat je wort vol zit met suikers is het erg vatbaar voor infecties. En nu het ook nog eens lekker warm is, is het een perfecte bron voor bacteriën. Dat willen we natuurlijk voorkomen. Daarom moeten we zo snel mogelijk de temperatuur voorbij die aangenaam is voor de bacteriën. Daarom koelen we zo snel mogelijk af. Naast deze maatregel is het natuurlijk ook belangrijk dat alle materialen waarmee je wort hierna in aanraking komt goed ontsmet zijn. Let op, je kan pas goed ontsmetten nadat je spullen ook schoon zijn. Je kan afwasmiddel (goed naspoelen) gebruiken om al je spullen schoon te maken. Hierna kan je gaan ontsmetten. We verkopen een ontsmettingsset met Star San, een schuimend middel dat alle bacterien doodt binnen 30 seconden. Het hoeft niet nagespoeld te worden omdat het geur-, kleur- en smaakloos is. Je kan hittebestendige materialen ook ontsmetten met kokend water. Of als je pure alcohol hebt kun je dat ook prima gebruiken.
Er zijn een aantal manieren om te koelen. De gemakkelijkste optie is door je pan in een met koud water gevulde gootsteen te zetten, eventueel met wat zakken ijsblokjes. Door het water te verversen gaat het koelen sneller. Houd de temperatuur geregeld in de gaten, het wort moet afkoelen tot 20-25 graden. Een douchebak of bad is ook een optie. Lees hier meer over wort koelen in het bier brouwproces
Het kan zijn dat je iets te veel wort hebt weg gekookt, geen zorgen: dit kun je in de volgende stap, het gisten, aanvullen met water.
Het is niet perse nodig, maar…
Aan het einde van deze stap is het tijd om te controleren of je op de juiste weg zit. Je gaat dan namelijk het SG (soortelijk gewicht) meten. Hiermee kun je uiteindelijk bij benadering het alcoholgehalte van je bier meten. Hiervoor heb je een sg-meter nodig. De gemeten waarde bij deze stap geeft de hoeveelheid opgeloste stoffen aan die er in het wort zitten voordat de vergisting is gestart. We noemen de gemeten waarde het ‘begin SG’. Na de vergisting, over een paar weken, meet je het SG nog een keer en deze waarde noemen we het ‘eind SG’. Het verschil tussen beide waardes geeft aan hoeveel suikers vergist zijn. Als je dit verschil vermenigvuldigt met 0,135 dan heb je ongeveer je alcoholpercentage.
Benodigdheden voor deze stap:
- Keuken thermometer
- Wasbak met ijs
- Reinigingsmiddel
- Ontsmettingsset
- Niet perse: SG-meter
Je kán je bier ook in de badkuip af laten koelen
5. Gisten
De dag zelf bier brouwen zit erop
Na het koelen van de wort zit het echte werk erop en volgt toch wel de meest gemakkelijke stap van het brouwproces!
Je wort heeft een kamertemperatuur bereikt en nu is het tijd dat het gist zijn werk gaat doen. Tijdens deze stap zorgen de gistcellen dat de suiker omgezet worden in alcohol en koolzuur.
Dit is hét moment dat je weet: de brouwdag zit er op
Al je materialen waarmee de gekoelde wort in aanraking komen moeten goed ontsmet zijn. Een infectie kan je bier namelijk zuur en erg onaangenaam maken, en dat willen we niet. Met onze ontsmettingsset, pure alcohol of kokend water (je materialen moeten wel hittebestendig zijn hiervoor), kun je je spullen steriel maken en veilig voor het wort waar je net een aantal uur zo goed je best voor hebt gedaan.
Tijdens de vergiting ontstaat koolzuur en dat moet uit het vat kunnen, daarom moet er een waterslot in het vat zitten. Ook is het belangrijk dat de gistemmer op een donkere en temperatuur- stabiele plaatst staat.
Giet via een zeef of vergiet het wort in de schone gistemmer om de gekookte hop op te vangen. Volg de aanwijzingen op het gistzakje op om de gist op te lossen, en voeg het toe aan de wort. Zorg dat je de wort goed belucht. Je kunt dit doen door het bijvoorbeeld van hoogte in de gistemmer te laten kletteren en daarna stevig te roeren of kloppen, met een garde of lepel. Controleer of de wort de emmer vult tot 2 vingers(breedte) onder de onderrand waar het deksel op gaat. Zo niet, vul dan aan met water uit de kraan en roer nog eens goed. Zodra je hiermee klaar bent kan het deksel erop, zorg ervoor dat het deksel de emmer goed afsluit. Het waterslot voor de helft vullen met water en een klein stukje in het deksel steken. De onderkant van het waterslot mag het bier niet raken.
Zet het weg in een temperatuur-constante ruimte waar het ongeveer 20 graden Celsius is. De gistcellen vinden grote temperatuurschommelingen niet fijn, namelijk. Als je twijfelt aan de temperatuur van de gekozen plek kun je de gistemmer isoleren met bijvoorbeeld dekens of slaapzakken.
Het is niet altijd een mooi gezicht, maar je weet gelukkig altijd waar je het voor doet.
Wat kan je verwachten?
De eerste uren is het rustig. Na zo’n 10 uur zou er een klein schuimlaagje op de je wort moeten komen staan en na zo’n 20 uur zou er wat activiteit moeten zijn in het waterslot. Let op: de genoemde tijden zijn een indicatie, raak niet in paniek als het bij jou niet precies zo gaat: er zijn gevallen bekend waarbij binnen 10 uur de hoofdvergisting al was afgelopen en er daarna af en toe maar een belletje boven borrelde.
Als je zoveel activiteit hebt dat je waterslot er vies van wordt, geen paniek. Vervang het water, maak het waterslot schoon en zet hem weer in het emmertje.
Eigenlijk willen we gewoon maar zeggen: raak niet in paniek. Als je prangende vragen hebt kan je altijd even via de mail of Facebook een berichtje sturen.
Einde vergisting?
Na 1 week moet je goed in de gaten houden of er nog activiteit is. Houd bijvoorbeeld goed de hoogte van het water in het waterslot in de gaten. Als het niveau na een paar uren weer gewijzigd is, zal je nog even geduld moeten hebben. Na 2/3 weken zal je toch wel tot de conclusie moeten komen dat het rustig is, maar dat kan ook al eerder zijn!
Benodigdheden voor deze stap:
- Gistemmer met waterslot
- Constante temperatuur van ongeveer 20 graden
- Ontsmettingsset
- Niet perse: SG-meter
6. Bottelen
De grootste fout; te weinig flessen
Zorg voor voldoende schone flessen. Het gemakkelijkst is Grolsch beugels, die kun je opnieuw afsluiten. Je wilt zorgen dat de flesjes heel goed schoon zijn, dit vergt dus een goede voorbereiding. Als je ze zelf leeggedronken hebt, kan je het beste de flesjes na het drinken gelijk goed omspoelen met warm water. Gebruik geen flesjes die lang hebben gestaan zonder dat ze omgespoeld zijn. Als je flesjes nog wat vies zijn kun je ze goed schoonmaken en steriel maken met onze ontsmettingsset. Je kunt de flessen schoonmaken met huis, tuin en keuken schoonmaakmiddelen. Vergeet niet de zeep daarna goed uit de flessen te spoelen. Mocht je dit niet zien zitten: wij verkopen nieuwe flessen, geen schoonmaakwerk en het ziet er mooi uit! Je moet ze nog wel even ontsmetten met óf kokend water, óf (wat handiger en veiliger) met ontsmettingsmiddel.
Als alles schoon en steriel is kun je gaan bottelen!
Suiker toevoegen?
Je gaat nog wat suiker toevoegen voordat het bier in de flessen gaat. Toegevoegde suiker geeft geen zoete smaak af maar zorgt voor de juiste hoeveelheid koolzuur in de fles en wat meer alcohol. Omdat het koolzuur nu niet meer kan ontsnappen gaat het zich in het vloeistof vestigen en krijg je dus een levend biertje. De hoeveelheid is afhankelijk van het recept.
Giet je bier voorzichtig over in een pan en maak de gistemmer goed schoon. Je wilt zo weinig mogelijk drab van de bodem bij je bier in hebben, gebruik eventueel je zeef weer. Om de suiker toe te voegen: los de suiker op in een beetje water, zodat het zich goed laat mengen met het bier. Roer het goed door en wees er zeker van dat het opgelost is. Giet het bier weer terug in de gistemmer en gebruik het kraantje om de flesjes tot zo’n 2 centimeter onder de rand te vullen. Werk voorzichtig, je wilt geen bier verspillen!
Wachten
Bewaar het bier op een donkere plek, buiten de koelkast. Na een week kun je best een flesje proberen, je zult wel benieuwd zijn! Waarschijnlijk zal het nog wat langer moeten staan en zit er nog niet veel koolzuur in. Na twee weken is de nagisting op de fles voltooid en is het bier klaar! Proost!
Tip! Laat een paar flesjes minstens een maand staan. Eigenlijk is je bier dan nog lekkerder omdat het wat langer kan ‘rijpen’. Zo kan je testen of je het het waard vindt om ze de volgende keer wat langer te laten staan voor je alles op drinkt.
Benodigdheden voor deze stap:
- Flessenset
- Suiker
- Ontsmettingsset
- Schoonmaakmiddel
- Weegschaal
En de laatste stap: Genieten van je zelf gebrouwen bier!
Ben je hier nu nogsteeds? We hopen dat je deze informatie interessant vond en dat je binnenkort van je zelf gebrouwen bier! Neem vast een kijkje bij onze producten en vergeet niet jouw favoriete bierstijl aan te vinken als je een bierbrouwpakket koopt!
0 reacties